Hoe Perilla-bladeren te laten groeien
Afbeelding tegoed: tc397 / iStock / GettyImages
Vertrouw op de Japanners, die er een deugd van maken om op giftige kogelvissen te eten, om gevaarlijke, muntachtige perillablaadjes op te nemen (Perilla frutescens var. crispa) in hun dieet - maar het zijn niet alleen zij. Bekend als 'shiso' in het Japans, 'si zu ye' in het Chinees en 'kkaennip' in het Koreaans, wordt perilla in heel Azië hoog aangeschreven vanwege zijn culinaire waarde en geneeskrachtige eigenschappen, niet de minste daarvan is het feit dat het een tegengif is voor zeevruchten vergiftiging. Dit is misschien een reden waarom het een steunpilaar is van de Japanse keuken. Als je naar een Japans restaurant gaat dat kogelvis aanbiedt, wees dan niet verbaasd als het gegarneerd wordt met shiso-bladeren, en wacht tot je het hoofdgerecht op hebt voordat je ze opeet.
Perilla-bladeren zijn niet gevaarlijk voor mensen, maar ze zijn wel gevaarlijk voor vee en paarden, en ze zijn verantwoordelijk voor meer doden bij vee dan welke andere giftige plant dan ook. Vee voedt zich er meestal niet mee, tenzij andere vegetatie schaars is, maar dat kan in de late zomer of herfst, en aangezien perilla op veel plaatsen als onkruid groeit, wordt het vaak vermengd met andere groen. Ketonen in perilla-bladeren veroorzaken het acute respiratory distress syndrome, ook wel bekend als de hijgende ziekte, en er is geen remedie.
Het peperige maar dodelijke lid van de muntfamilie (Lamiaceae) groeit in een struik van 1 tot 3 voet lang en heeft weelderige groene bladeren met gekartelde randen die soms paars gekleurd zijn. De bladeren kunnen ook bijna helemaal rood zijn, wat de Japanners "akajiso" (rode shiso) noemen in tegenstelling tot de meer mild smakende "aojiso" (groene shiso) bladeren. Ze worden gebruikt als kleurstof bij het beitsen van pruimen om te maken wat de Japanners "umeboshi" noemen, een traditioneel, medicinaal voedsel dat winterziektes voorkomt. De plant is een mals eenjarig en verdraagt geen kou, maar groeit tijdens de zomer door heel Noord-Amerika, waar met name de rode variëteit bekend staat als de biefstukplant.
Beste gebruik voor Perilla-bladeren
Perilla-bladeren komen over het algemeen veel voor in de Aziatische keuken, maar de Japanse variant is kleiner en iets muntachtiger dan de Koreaanse. In de Japanse keuken wordt shiso vaak gebruikt als garnering en rauw gegeten, vooral bij sushi, terwijl in Korea kkaennip vaker wordt verwerkt in gekookte gerechten. Koreanen gebruiken ook olie die is gewonnen uit perillazaden, die rijk is aan omega-3-vetzuren, als vervanging voor sesamolie. Deze olie kan ook worden gebruikt als brandstofbron en als basis voor verf en lak, en omdat het 2000 keer zoeter is dan suiker, kan het worden gebruikt om alcohol voor parfums te produceren.
Perilla is aantrekkelijk genoeg om als sierplant in een bloemen- of kruidentuin te dienen, en het wordt in Noord-Amerika al vele jaren gekweekt vanwege zijn opvallende groene en paarse bladeren. De bloemen zijn niet bijzonder opmerkelijk, maar de bossige plant straalt een aangename muntachtige geur uit die het gebrek aan kleur van de bloemen meer dan goedmaakt en, als bonus, houdt herten weg. Omdat het een zelfzaaiende plant is die zich veel voortplant, ontsnapte het aan de teelt om in het wild te groeien, waar het op sommige plaatsen wordt beschouwd als een invasieve en schadelijke wiet. Op deze plekken kun je binnen nog steeds perilla in containers kweken versier een raam goed of een andere zonnige plek.
Onder hun gezondheidsvoordelen werken perilla-bladeren als ontstekingsremmend, en shiso is aanbevolen door Japanse gezondheidswerkers voor ziekten zoals astma, artritis en eczeem. De bladeren zijn een smakelijke toevoeging aan salades en geven een complexe smaak met hints van komijn, munt, gember en peper, en ze zijn rijk aan vitamine A, calcium en ijzer. De omega-3 oliën uit gemalen zaden zijn goed voor het hart. De perillaplant is heel gemakkelijk te kweken en de kans is groot dat je hem in een nabijgelegen veld vindt, maar zelfs als je dat doet, gaat er niets boven het zelf kweken.
Afbeelding tegoed: doidam10 / iStock / GettyImages
Hoe Perilla-bladeren te laten groeien
- Gemeenschappelijke naam: Perilla vertrekt
- Botanische naam:Perilla frutescens var. crispa
- Wanneer te planten: Plant in het voorjaar nadat alle gevaar voor vorst voorbij is
- USDA-zones: 2-11
- Blootstelling aan de zon: Volle zon, halfschaduw
- Grondsoort: Vochtige, goed doorlatende grond met een pH tussen 5,5 en 6,5
- Als er problemen zijn: Bladeren verwelken en sterven bij het eerste teken van vorst
- Als het bloeit: Gezonde bladeren hebben een metaalachtige glans
Perilla vertrekt vanuit zaad
Je kunt zelf shiso-zaden oogsten, maar een probleem met deze aanpak is dat zaden niet goed kunnen worden bewaard, dus je wilt ze misschien van een commerciële leverancier. U kunt zaden buiten zaaien in vochtige, goed doorlatende grond als de nachttemperaturen hoger blijven 45 graden Fahrenheit, maar als je een sprong wilt maken in het groeiseizoen, overweeg dan om zaden te starten binnenshuis.
Perilla-zaden hebben zeven tot 21 dagen nodig om te ontkiemen bij een temperatuur van 70 graden, dus om zaailingen groot genoeg te hebben om transplanteer aan het begin van het groeiseizoen, plant ze vier tot zes weken voor de laatste nachtvorst in een startmix voor zaden in de lente. Week de zaden 24 uur in water voordat je ze zaait en plant ze 1/4 inch diep, en bedek ze lichtjes met aarde. Houd ze onder om ervoor te zorgen dat ze het licht hebben dat ze nodig hebben om te groeien kweeklampen totdat ze klaar zijn om te verplanten.
Wanneer u zaailingen in de tuin plant, plaats ze dan 10 tot 12 inch uit elkaar en houd de grond vochtig maar niet nat. Perilla-zaden zijn kwetsbaar voor schimmelinfecties die demping veroorzaken, dus vermijd te veel water.
In welke zone groeien Perilla-bladeren het beste?
Perilla-bladeren zullen groeien in de zones 2 tot en met 11, wat bijna overal is, maar het is een plant voor warm weer en groeit alleen in de winter in de zones 10 en 11. Het komt oorspronkelijk uit de Himalaya, dus het kan zeker koele zomers verdragen. Gevlekte schaduw wordt aanbevolen in gebieden met bijzonder hete zomers, maar in gebieden met koele zomers zou perilla zes tot acht uur direct zonlicht per dag moeten krijgen.
Wanneer moet je Perilla-bladeren planten?
Verplant perilla zaailingen buiten in de lente na de laatste vorst wanneer de bodemtemperatuur boven de 45 graden blijft en de luchttemperatuur ongeveer 68 graden is. Perilla verdraagt geen vorst of kou en kan gemakkelijk doodgaan als de temperatuur onder zijn comfortzone daalt, maar hij houdt van warmte en kan droogte verdragen. Bij twijfel kun je het beste in de lente wat langer wachten om er zeker van te zijn dat de temperatuur gestabiliseerd is voordat je zaailingen plant of direct zaait.
Aanbevelingen voor bodem, zonlicht en water voor Perilla-bladeren
Perilla, of shiso, is niet kieskeurig over bodemsamenstelling, maar geeft de voorkeur aan goed doorlatende grond met een constante toevoer van vocht. Het groeit het beste in lichtzure grond met een pH tussen 5,5 en 6,5, dus bereid de grond voor door er veel compost en andere organisch materiaal en zijkanten de groeiende planten met compostthee of verdunde visemulsie om de drie tot vier weken tijdens de groei seizoen.
In de meeste klimaatzones moet je shiso in de volle zon kweken, maar in gebieden met intense zomerhitte wordt halfschaduw aanbevolen om te voorkomen dat de bladeren uitdrogen. Matig water geven om de grond vochtig maar niet nat te houden. Shiso is matig droogtetolerant, dus als je af en toe een gietbeurt overslaat, zou het geen probleem moeten zijn.
Hoe Perilla-bladeren te vermeerderen
Perilla is een zelf zaaiende eenjarige en bloeit in de late zomer of vroege herfst, en de bloemen produceren zaden tegen het einde van het groeiseizoen. Als je dit op natuurlijke wijze laat gebeuren, zal de plant zich wijd en zijd voortplanten en een onkruid worden, dus het is het beste om de bloemen af te knijpen voordat ze gaan zaaien. Als je zaden wilt verzamelen, laat dan een of twee bloemen staan en wacht tot ze uitdrogen en bruin worden. Neem ze dan mee naar binnen en schud ze in een papieren zak. De zaden zijn kwetsbaar en moeten op een droge plaats bij een lage temperatuur worden bewaard om het volgende jaar levensvatbaar te zijn.
Afbeelding tegoed: undefined undefined / iStock / GettyImages
Hoe Perilla-bladeren te oogsten
Door de groeipunten van de stengels terug te knijpen, wordt de plant meer bossiger en kunnen bladeren worden geoogst zodra ze groot genoeg zijn. Je kunt het hele groeiseizoen bladeren oogsten, zelfs als de plant klein is, en dit stimuleert de struik om meer te produceren. In plaats van bladeren een voor een af te pakken, knijp je een takje net boven de kruising van een paar bladeren af. Dit helpt de plant te trainen om bossig te worden in plaats van slank.
Veelvoorkomend ongedierte en andere problemen voor Perilla-bladeren
Perilla is niet bijzonder gevoelig voor insectenaanvallen, maar zijn weelderige groene bladeren zullen ongetwijfeld enkele van de gebruikelijke verdachten aantrekken.
-
Bladluizen zijn de kleine enge kruipers die samenkomen aan de onderkant van de bladeren en een kleverige afzetting produceren die bekend staat als honingdauw. Deze stof ruïneert niet alleen de bladeren, maar bevordert ook de groei van roetachtige schimmel die zich naar andere bladeren kan verspreiden en de hele plant kan infecteren. Het introduceren van natuurlijke vijanden zoals lieveheersbeestjes en bidsprinkhanen is een controlemethode. U kunt de bladluizen ook afwassen met water of de plant behandelen insectendodende zeep.
- Cutworms leef in de grond en val jonge zaailingen aan, waarbij ze vaak de stengels doormidden snijden. Om ze weg te houden, maakt u kragen door de bodems uit papieren koffiekopjes te snijden. Leg er een rond elke zaailing. Verwijder onkruid, want daar leggen snijwormen hun eieren.
- Spintmijten zijn iets groter dan bladluizen, en ze zuigen de sappen van de bladeren, waardoor ze witachtige vlekken produceren die de bladeren onbruikbaar maken. Net als bladluizen kunt u deze met water afspuiten of bestrijden met insectendodende zeep. Hete peper wax zal ze ook beheersen en herten en konijnen als bonus weghouden, maar zorg ervoor dat je de bladeren goed wast voordat je ze opeet.
Veel voorkomende ziekten voor Perilla-bladeren
Omdat perilla graag groeit in licht vochtige grond, is ze niet zo kwetsbaar voor bacteriële en schimmelziekten zoals veel andere planten, maar af en toe kunnen er enkele problemen optreden.
- Demping af wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie en kan voorkomen dat zaden ontkiemen of kan ervoor zorgen dat jonge zaailingen zonder reden verwelken en afsterven. Het treedt op als de grond te nat is of te veel stikstof bevat en de luchttemperatuur boven de 68 graden is. Vermijd dit door niet te veel water of overbemesting te geven en zorg voor voldoende ruimte tussen zaailingen zodat de lucht kan circuleren.
- Valse meeldauw zorgt voor grijze vlekken aan de onderkant van de bladeren en maakt ze onbruikbaar. U kunt deze ziekte ook onder controle houden door zaailingen uit elkaar te plaatsen om lucht te laten circuleren. Als je de planten water geeft, geef dan alleen de wortels water en voorkom dat de bladeren nat worden.
-
Roest wordt veroorzaakt door een aantal schimmelziekten en laat roestkleurige afzettingen achter op de bladeren en stengels. Verwijder geïnfecteerde planten en vermijd planten op die locatie het volgende seizoen.